U galeriji Akademije likovnih umjetnosti 2.12.2022. godine u 12:30 časova otvorena je izložba profesora Srednje škole primijenjenih umjetnosti Sarajevo. Ova izložba doprinos je bogatom programu obilježavanja jubilarnog 50. rođendana Akademije likovnih umjetnosti Univerziteta u
Sarajevu. Tekst povodom izložbe pročitajte u nastavku.
Sinkretizam u pluralitetu poetika
MA Lejla Bušatlić
Revijalna izložba, koncipirana kao prezentacija recentnih radova alumnija Akademije likovnih umjetnosti u Sarajevu sadašnjih profesora JU Srednja škola primijenjenih umjetnosti Sarajevo, ukazuje na sinergiju i dugogodišnju suradnju dviju obrazovnih institucija, koje su imale ključnu ulogu u oblikovanju bosanskohercegovačke likovne scene. Povezanost je višeznačna i slojevita, a svoju novu dimenziju dobila je i kroz afirmiranje izložbene aktivnosti s ciljem otvaranja prostora za organiziranje novih zajedničkih projekata i oblika suradnje. Postavka predstavlja uvid u samo jedan segment kreativnog procesa vezanog za ovu znakovitu obrazovnu instituciju unutar koje su kao učenici svoje kreativne potencijale razvijali i kao edukatori znanja prenosili brojni eminentni bosanskohercegovački umjetnici. Različite poetike, tematski okviri i pristupi odraz su istraživačkog procesa u okviru kojeg se propituju izričajne mogućnosti i značenje umjetničkog djela. Pluralistički karakter izložbene postavke obuhvata slikarska djela, grafičke listove, skulpture i fotografije čiji se kritički osvrt ogleda u problematizaciji negativnih aspekata društvenog konteksta, poput položaja žene u muškocentričnom društvu, nedostatku empatije prema marginaliziranim skupinama, ugrožene egzistencije, osjećaju otuđenosti, neuzvraćene ljubavi i boli.
Slikarski opus Alme Gavrić, obilježen zvučnim kolorizmom i snažnim impastom u sadržajnom smislu, nosi slojevita simbolička značenja koja se mogu interpretirati kroz feministički diskurs. Ženski lik u okruženju magičnog svijeta ptica s referencama na prikaze ceremonijalnih kola karakterističnih za sepulkralnu umjetnost srednjovjekovne Bosne jeste središnji tematskih okvir oko kojeg se oblikuje narativ autoričinih kompozicija.Višeznačni motiv ptice alegorija je muškog principa i kao kontrapunkt suptilnom ženskom biću javlja se u različitim oblicima poput pauna, simbola dugovječnosti, ponovnog rađanja i taštine, te pijetla, solarnog simbola dominacije i snage.
Figura žene je determinirajući motiv ciklusa skulptura Elme Alić-Šobot, kojim autorica nastoji kroz karakterističan oblik i pokret tijela obuhvatiti sve aspekte ženskog identiteta akcentirajući njegovu misaonu, emocionalnu i duhovnu dimenziju. U autonomnoj umjetničkoj formi koju možemo interpretirati kao autorefleksiju i rezultat stvaralačke razigranosti sadržana je sva kompleksnost i suštnska odrednica problemskog okvira.
Referirajući se na film Stalker Andreja Tarkovskog, Hamzalija Muhić transponira prepoznatljivu atmosferu filmskih kadrova s prikazima opustošenih postapokaliptičnih krajolika u prostor slike oblikovan monohromnim harmonijama zelenih tonaliteta unutar kojih je integriran fragment uporabnog predmeta, kozlića za crtanje, s vidljivim tragovima vremena i prolaznosti ljudske egzistencije. U tom skladnom odnosu filmske i slikarske poetike konstruiran je autentičan ambijent kao iskaz otuđenosti i težnje za slobodom. Metafizičko putovanje u distopijsku viziju
pretpostavljene budućnosti koju determinira Fucaultova koncepcija tehnike masovne kontrole, pogleda bez lica koje sve promatra a ostaje nevidljivo, otvara niz pitanja o devijantnom društvu izgrađenom na poremećenom sustavu vrijednosti.
Slikarstvo Mensura Porovića, oslobođeno narativnih sadržaja, usmjereno je na analizu čiste likovnosti kroz kontrastne odnose kolorističkih vrijednosti i snažne izražajne geste širokih poteza kista. Slikarska kompozicija u sazvučju linearnog i pikturalnog oblikuje se pastoznim nanosima boje povezanim s elementima kolažiranja.
Skulptura Ukrajina Mensuda Keče iz ciklusa Znakovi pored puta problematizira složenu tematiku destruktivnosti rata koja otkriva tamnu stranu ljudskog bića. Iz ostataka sagorjelog drveta horizontalne postavke izranjaju ruke koje se na simboličkoj razini mogu interpretirati kao unutarnji krik i svjedočanstvo masovnog stradanja. Kompozicija simetrične koncepcije i naglašenog horizontalizma izbalansirana je centralno pozicioniranim vertikalnim akcentom, koji sugerira duhovni rast i snagu otpora onog koji ne odustaje u borbi za slobodu. Konceptualno i tematski povezana s prethodnim radom, skulptura Stablo svojim oblikovnim značajkama asocira na strukturu konstruiranu od fragmentiranog skeleta kao simbola smrti. U tom kontekstu autorova interpretacija aktualnog trenutka kroz formu svojevrsnog umjetničkog dnevnika znakovita je poruka koja ukazuje na fragilnost ljudske egzistencije.
Focilionove refleksije o vitalističkom karakteru oblika i uzvišenosti ruke koja stvara, Stijepo Gavrić sublimira u skulpturalnoj formi kroz niz varijacija, prezentirajući različite emocionalne i izražajne aspekte problemskog okvira u ciklusu Ruke. Skulptura Spas kao dio te tematske cjeline
rezultat je autorove analize simboličkih i interpretativnih odrednica odabranog motiva. Ruka koja pruža podršku i izvlači iz ponora beznađa nije samo okamenjeni oblik u prostoru, sklad proporcija i precizno oblikovnih anatomskih detalja već i ukazuje na složenost ljudskog bića, njegovu spiritualnu dimenziju unutar koje se otkriva smiraj.
Fotografije iz ciklusa Noćni susreti Danila Krese, povezane u konceptualnu cjelinu, kararkteriziraju kreativno-analitički pristup u okviru kojeg se propituju odnosi pojedinih elemenata kompozicije oblikovane unutar artificijelnog prostora improviziranog studija. Postavka fragmentiranih dijelova fotografija, koji se povezuju s elementima iz prirode u formi teatarske scenografije, nije refleksija narativnog okvira, već skladnog odnosa svih dijelova unutar cjeline i autorovog promišljanja o suštinskim odrednicama vizualne umjetnosti i njenog leksika. Likovi preuzeti iz različitih fotografskih kompozicija stavljaju se u novi kontekst i otvaraju prostor za drugačije interpretativne narative. Nokturno scene predstavljaju putovanje u magični svijet književnosti i muzičkih harmonija, naglašavajući duhovni aspekt ljudskog bića koji u određenim trenucima osjeća potrebu za samoćom, što nužno ne implicira osamljenost.
Minimalistička forma rada Emine Lagumdžije, oslobođena svih suvišnih elemenata, akcentira emocionalni naboj integriranjem lingvističkog određenja bolnog iskustva u prostor slike procesom perforiranja platna. Kroz sinergiju teksta i vizualne prezentacije snažne emocije, koja nas oblikuje, definiran je kontekst egzistencije, jer sve što živi ožiljak ima ( Jesenjin: 1987). To iskustvo sažeto u jednu urezanu riječ PAIN može se interpretirati kao kritički osvrt na odsustvo empatičkog diskursa kao suštinske odrednice ljudskog bića. Stoga u svijetu neosjetljivom na bol
drugog neobično je važno prisustvo umjetnosti.
Kroz reference na dio opusa Vincenta van Gogha koji tematizira život rudara, Lejla Ćehajić ciklusom skulpltura Kopači propituje društveni kontekst i poziciju egzistencijalno ugroženih, marginaliziranih skupina, ukazujući na socijalnu nepravdu kao determinantu aktualnog trenutka.
Sumorna svakodnevica interpretirana je kroz humoristički diskurs kao prepoznatljiv segment autoričinog rukopisa i kritički osvrt na društvo kojem nedostaje osjećaj za obespravljene kategorije. Iskustvo umjetnosti nas suočava i čini vidljivim problemski okvir koji ignoriramo ne želeći izaći iz svoje zone komfora.
Inverzija uloge mitološkog bića definira koncept rada U ime ljubavi Almedine Fehratović koji je prezentiran u sklopu izložbe IN LOVE. Antički simbol ljubavi transforimira se u vizualni znak traganja za istom koji u konačnici rezultira razočaranjem, jer emocija nije obostrana i ostaje neuzvraćena. Stoga onaj koji predstavlja uzrok zaljubljenosti postaje žrtva vlastite sudbine.
Naglašeni tenebrizam karakterizira rad Lejle Bešić Cocozze kojim se oblikuje specifična atmosfera iščekivanja i tajanstvenosti intimnog prostora sarajevske mahale, akcentirana igrom sjenki. Autorica prikazom odškrinutog prozora kroz koji se otvara pogled na vanjski prostor, označen motivom kaldrmisane ulice, na suptilan način uvlači posmatrača u konstruiranu viziju ljetnje noći, brišući granice između imaginacije i zbilje.
Grafički listovi i skulptura Pejzaž/Zapisi Borisa Čistopoljskog čine tematsku cjelinu čiji je središnji problemski okvir vizualni aspekt i istraživački pristup unutar kojeg se propituju izričajne mogućnosti likovnog jezika. Plošni tretman forme kroz naglašeni kontrast svijetlo-tamno u odnosu između glavnog motiva i pozadine, koji definira arhitekturu grafičkog lista, transponira se u drugi umjetnički medij, gradeći skladnu vizualnu cjelinu.
Kroz dvostruku kodiranost u dualitetu ženskog i muškog portreta skulpture Senada Patkovića oblikuju jedinstvenu kompoziciju, ukazujući na međusobno prožimanje i usklađenost dvaju principa koji se dopunjuju. Odabir suvreminih materijala i modernistička forma portreta kao maske konstruirane od metalne strukture, kroz otklon u odnosu na akademizmom obilježene tradicionalne pristupe, otkriva nove mogućnosti u oblasti istraživanja skulpturalne forme.
Analiza tonskog i kolorističkog pristupa slikarstvu u prikazima portreta i figurativnog sadržaja stilska je značajka prezentiranih radova Milijane Lagumdžije.: Autorica integrativni element između pozadine, koju definira dekorativni karakter draperije, i glavnog motiva iskazuje varijacijom repetitivnih oblika fitomorfnog ornamenta.
Promatrana u cjelini, izložba predstavlja široki spektar različitih pristupa, heterogenih umjetničkih praksi i idejnih koncepcija unutar kojih se otkriva zajednička nit, otvaranje novih kreativnih polja kroz percepciju umjetnosti kao prostora slobode. Stvaralački proces ima svoje refleksije na širi društveni kontekst, s ciljem izgradnje estetskih kriterija i kritičkog promišljanja što je od iznimne važnosti u vremenu obilježenom nedostatkom istih. U sazvučju kreacije i edukacije stvaraju se novi horizonti i pokreću razvojni tijekovi usmjereni na afirmiranje istinskih, pravih vrijednosti, sukladno plemenitom određenju profesionalne orijentacije.
